LAN SEKTOREAK

LANGILEEN LAN-BALDINTZAK

Industria heldu baino lehen, Euskal Herriko biztanleak, batik bat, nekazari, arrantzale eta artisauak ziren.

Egoera, ordea, guztiz aldatu zen  eta meategietako, labe garaietako eta industrietako langileak ugarituz joan ziren.

Langile haien bizimodua latza izaten zen: soldata txikia eta lan-baldintza gogorrak. 
 

Meategiko langileak

Meatzariek egunean hamabi ordu egin ohi zuten lan, eta barrakoietan bizi ziren. Askotan soldata erabat dirutan izan ordez, meatze- konpainien  dendetan erosteko bonoetan ematen zitzaien.



Bilboko inguruetara lan egitera etorritako langile asko etorkinak ziren, beren familia eta herrialdea utzi, eta bizimodu hobeago baten bila lantegietara iritsitakoak.

Lan baldintzak hobetzeko, gatazka ugari izan ziren langileen eta nagusien artean. 

1886 Robert Köehler. Der Streik (Greba)

Denborarekin langileak antolatzen hasi ziren, eta taldeak eta sindikatuak sortu zituzten egoera salatu eta beren eskubideak eskatzeko.

1890. urtean esaterako greba luze baten ondoren 10 orduko lan-jarduna lortu zen.

Emakume langileen egoera, are okerragoa zen, lantegiko jardunetik aparte etxeko lanak egin behar zituztelako.

Helduek ezezik, umeek ere lan gogorrak egiten zituzten. Askotan inork egin nahi ez zituenak. Umezurtzek janaria eta bizitoki baten truke egiten zuten lan.

INDUSTRIA IRAULTZA EUSKAL HERRIAN

INDUSTRIA IRAULTZA IBAIZABAL ITSASADARREAN



Britainia Handian burdin ekoizpena asko handitu zen.
Bertan bazeukaten behar adina harrikatz baina burdin mea asko kanpotik ekartzen zuten, baita Euskal Herritik ere, Ibaizabal itsasadarreko inguruko meategietatik (Gallarta, Trapagaran, Ortuella, Somorrostro...).
Ola zaharrak labe garai bihurtu eta burdin mea harrikatzarekin erretzen hasi ziren.

Itsasoz egiten zen mearen  garraioa. Horren ondorioz, ontziolak  itsasontzi handiagoak eta modernoagoak egiten hasi ziren eta garrantzi handia hartu zuten .

Denborarekin Bilboko portua Europako garrantzitsuenetakoa bilakatu zen.

Bilbo eta Londresen arteko merkataritza asko indartu zen, handik hona harrikatza, lanabesak eta makinak bidaltzen zituzten eta hemendik hara mea eramaten zuten.

Urteak joan, urteak etorri, Britainia Handian gertatu zenaren antzera, makineria berria erabiltzeak Bilboko industriaren jaiotza ekarri zuen.

 

INDUSTRIALIZAZIOA EUSKAL HERRIAN

Aurretik ikusi dugunez, hego Euskal Herrian industrializazioa Bizkaian hasi zen. Gero Gipuzkoan eta ondoren Araban eta Nafarroan.

Ipar Euskal Herrian Baionan (Lapurdi) daude industriagune handienak.

Gipuzkoan papergintza izan zen lehenengotarikoa. Ondoren, industria mekanikoak sortu ziren (sukaldeak, bizikletak, armak, josteko makinak...).

Zementuaren industria lurralde askotatik hedatu zen: Zumaian (Gipuzkoa), Lemoan (Bizkaia) eta Olaztin (Nafarroa).

Iruñean (Nafarroa) eta Gasteizen (Araba) beranduago bada ere, industrializazioa zabaldu egin zen.