BARNEKO ERAGILEAK 3 : Lurrikarak eta itsasikarak

LURRIKARAK EDO SEISMOAK:

Lurraren barruko aldean sortutako mugimenduen ondorioz, lurrazalean gertatzen diren mugimendu edo dardarak lurrikarak edo seismoak dira.

Plaken arteko talken eraginez sortu eta uhin sismikoen bitartez zabaltzen dira.

Lurrikara sortu den tokiari (lur barnean) hipozentroa deitzen zaio eta hipozentrotik gertuen dagoen lurrazaleko tokiari epizentroa deitzen zaio.

Batzuk oharkabean pasatzen dira eta sismografoen bidez baino ez dira sumatzen. Beste batzuk, ordea, izugarriak dira eta kalte handiak eragiten dituzte.

ITSASIKARAK ETA TSUNAMIAK:

Itsasikarak itsaspean (itsasoaren azpialdean) gertatzen diren lurrikarak dira.

Itsasikarek olatu erraldoiak eragiten dituzte eta olatu hauek tsunamiak deitzen dira.

Tsunamiaren sorrera

Tsunamiek suntsidura handiak eragiten dituzte

http://www.txanela.net/guneak/0007/e/0327/0265/f/538/lurrikarak_nagusia.swf 

SISMOGRAFOA: Lurrikarak erregistratzeko eta neurtzeko tresna da.

Lurrikarak neurtzeko RICHTER eskala erabiltzen da.

Richter eskala:

3,5 arteko lurrikara: ia ez da nabaritzen.

3,5-5,4 lurrikara: nabaritzen da baina ez du kalterik eragiten.

5,5-6,0 lurrikara: kalte arinak eragiten ditu.

6,1-6,9 lurrikara: kalte larriak eragiten ditu.

7,0-7,9 lurrikara: lurrikara handia, kalte oso handiak.

8,0tik gora: suntsidura handia eragiten du.

Sismografo eramangarria

Lurrikara baten sismograma